چاي يكي از پرطرفدارترين نوشيدنيها در جهان است كه پس از آب و در مقام دوم به عنوان پرمصرفترين نوشيدني به حساب ميآيد.
چاي سبز اين روزها به دليل اطلاعرساني خوبي كه درباره فوايد آن صورت گرفته طرفداران زيادي پيدا كرده است. ولي بايد گفت مصرف اين نوشيدني در كشورهاي آسياي شرقي از جمله چين به هزاران سال قبل برميگردد. آنها معتقد بودند اين نوشيدني خواص درماني فوقالعادهاي دارد.
امروزه با تحقيقات وسيعي كه درباره اين گياه باارزش صورت گرفته، مشخص شده اين نوع چاي علاوه بر اثرات درماني،يك نوشيدني آرامشبخش و تسكيندهنده نيز به حساب ميآيد.
سوالي كه در ذهن خيليها مطرح ميشود اين كه چه خواصي در چاي سبز وجود دارد كه باعث برتري آن نسبت به ديگر چايها از جمله چاي سياه شده است؟
در جواب به اين پرسش بايد گفت چاي سبز در مقايسه با چاي سياه به اين دليل كه يك نوشيدني دمكرده غيرتخريبي است خواص بيشتري دارد. اين نوشيدني قدرت سيستم دفاعي بدن را در مقابل سرطان به طور قابل ملاحظهاي افزايش ميدهد. پليفنول مادهاي است كه به ميزان قابل توجهي (پنج برابر بيشتر از چاي سياه) در چاي سبز يافت ميشود. پليفنولهاي موجود در چاي سبز بيشتر با نام فلاونولها و كاتشينها شناخته ميشود كه 30 تا 40 درصد از مواد جامد استخراج شده از برگهاي چاي سبز خشك را تشكيل ميدهد. مطالعات انجام شده نشان داده اين تركيبات بهطور قابل ملاحظهاي داراي خواص آنتياكسيداني، ضدسرطاني، ضدالتهابي و ضدباكتريايي است.
از طرفي چاي سبز حاوي تركيباتي چون پروتئين است كه 20 ـ 15 درصد وزن خشك آن را شامل ميشود. همچنين چاي سبز بيش از 15 نوع اسيدآمينه و 7 ـ 5 درصد كربوهيدرات شامل انواع گلوكز، فروكتوز و ساكاروز دارد.
از مواد معدني موجود در چاي سبز ميتوان به منيزم، كلسيم، منگنز، آهن، مس، روي، سلنيم، سديم، فسفر، پتاسيم، فلورايد و آلومينيوم اشاره كرد.كافئين و برخي از ويتامينها نيز از تركيبات موجود در چاي سبز به شمار ميرود. در گذشته از چاي سبز علاوه بر خاصيت آرامبخشي به عنوان تسكيندهنده جاي نيش حشرات و همچنين براي درمان آفتاب سوختگي استفاده ميكردند. گرچه اين نوع چاي در مقايسه با چاي سياه ارزش غذايي بيشتري دارد، ولي اين بدان معني نيست كه چاي سياه براي بدن بيفايده است و بايد آن را از سبد غذايي حذف كرد، بلكه چاي سياه نيز به شرطي كه به آن اسانس يا رنگهاي شيميايي اضافه نشده باشد، داراي خواص زيادي است.
خواص ضد سرطانی چای سبز
نقش بازدارندگي چاي سبز در ايجاد سرطان، بخصوص در سرطانهايي مانند سينه، لوله گوارش و بخصوص پروستات كاملا به اثبات رسيده است. همچنين مانع بروز سرطانهايي مانند سرطان گردن، كليه، پانكراس و غدد شيري ميشود.
آخرين تحقيقات نشان ميدهد پليفنول موجود در چاي سبز علاوه بر خاصيت پيشگيريكننده در ايجاد سرطان پروستات ميتواند از پيشرفت بيماري در افرادي كه به اين نوع سرطان مبتلا شدهاند جلوگيري كند. يكي از ويژگيهاي خوب چاي سبز، كاهش چربي و فشار خون است. در افرادي كه به طور مرتب از اين نوع چاي استفاده ميكنند اين ويژگي ميتواند به طور چشمگيري بيماريهاي قلبي و عروقي را كاهش دهد.يكي از خواص ديگر اين ماده شگفتانگيز، كاهنده گلوكز ناشتاي خون است. حتما شما هم ميدانيد يكي از پارامترهاي تشخيص ديابت، گلوكز ناشتاست.
تحقيقات نشان ميدهد چاي سبز باعث بهبود تعادل ميزان قند در افراد ديابتي ميشود و به دنبال آن از مشكلات عروقي ناشي از قند بالا جلوگيري خواهد كرد، چرا كه ديابت نقش بسيار مهمي در بروز مشكلات عروقي دارد و همين ميتواند احتمال بروز سكته قلبي و مغزي را در فرد ديابتي بالا ببرد.
افرادي كه همزمان چربي، قند و فشار خون بالايي دارند، در شرايط متابوليك بدنشان عدم تعادل به وجود آمده كه در اصطلاح پزشكي به آن سندرم متابوليك گفته ميشود. بد نيست بدانيد چاي سبز در بهبود سندروم متابوليك تاثير بسيار زيادي دارد.
پژوهشها نشان داده چاي سبز ميتواند باعث كاهش تكثير سلولهاي كبدي در افراد مبتلا به بيماريهاي مزمن كبدي شود. طبق آخرين بررسيها، چاي سبز نقش موثري در پيشگيري از بيماريهايي مانند پاركينسيون و آلزايمر دارد. زيرا اين نوشيدني سبز به دليل خواص آنتياكسيداني علاوه بر خاصيت پيشگيريكننده از بروز سرطان، ميتواند از بيماريهاي مرتبط با زوال مغز نيز جلوگيري كند.
کاهش وزن با افزایش متابولیسم
يكي از دلايلي كه باعث افزايش وزن ميشود، تغذيه نامتعادل است. اين روزها غذاهاي سنتي بخصوص در نسل جديد كمتر مورد استفاده قرار ميگيرد و بسياري از خانوادهها غذاهاي فرنگي را جايگزين آن كردهاند. تغذيه مدرني كه عمدتا عناصر سرد در زنجيره غذايي آن قرار دارد. عناصر سرد به دليل كاستن متابوليسم و فعل و انفعالات بدن باعث افزايش ذخيره چربي و انباشته شدن آن در بدن و در نتيجه چاقي ميشود.
چاقي يكي از عواملي است كه به طور فيزيولوژيك فرد را متمايل به مصرف گرميها ميكند. از جمله اين گرميها ميتوان به شيرينيها كه حاوي گلوگز بالايي هستند، اشاره كرد.
استفاده از اين مواد، احساس خوبي در اين افراد به وجود ميآورد، غافل از اينكه با اين كار انرژي زيادي به بدن وارد ميكنند كه پيامدي جز چاقي نخواهد داشت. در حالي كه با استفاده از رژيم غذايي سنتي كه حاوي عناصر گرم با كالري پايين و در عين حال افزايشدهنده سوخت و ساز در بدن است ميتوان هم گرمي بدن را تامين كرد و هم براحتي چربيهاي اضافه را از بين برد.
شما با افزودن عناصري مانند ادويهها، دارچين، فلفل، زنجبيل و زردچوبه به رژيم غذايي خود براحتي ميتوانيد به كاهش چربيهاي بدن كمك كنيد. چاي سبز نيز به دليل دارا بودن مادهاي به نام كاتچين (تلخي و گسي اين گياه نيز به دليل وجود اين ماده است) و آنتياكسيدان و برخي عناصر ديگر، جزو عناصر گرم به حساب ميآيد و ميتواند روي متابوليسم چربي و كاهش وزن تاثير زيادي داشته باشد.
افراط و تفریط ممنوع
يكي از مهمترين سفارشهاي ديني ما درخصوص تغذيه، استفاده از همه مواد غذايي ولي در حد اعتدال است حتي در مورد آب كه ماده حياتي براي بدن به حساب ميآيد بايد حد اعتدال رعايت شود. يكي از ويژگيهاي خوب چاي سبز كه همان خاصيت چربيسوزي است، شايد باعث شود برخي افراد براي كاهش وزن و سايز در كوتاه مدت در مصرف آن افراط كنند در حالي كه اين افراد بايد بدانند مصرف بيشتر از يك تا دو ليوان در روز توصيه نميشود. زيرا مصرف بيش از اين مقدار ممكن است باعث بيخوابي يا افسردگي شود. از موارد ديگري كه حتما لازم است به آن توجه شود، كيفيت و سلامت چاي سبز است.
براي تهيه اين نوع چاي بهتر است به نوع بستهبندي و دارا بودن مجوزهاي بهداشتي آن توجه و آنها را حتيالمقدور از مراكز معتبر خريداري كنيد. چاي سبز به صورت كيسهاي نيز در بازار وجود دارد، ولي برخي از كارشناسان مصرف آن را با اين نوع بستهبندي توصيه نميكنند. آنان معتقدند بهداشتي بودن كاغذ آنها مورد بحث است زيرا ديده شده گاهي از كاغذهاي زائد و دورريز كارخانهها به عنوان كاغذ چاي كيسهاي استفاده شده كه ميتواند سلامت مصرفكننده را به خطر بيندازد. مصرف چاي سبز با تمام ويژگيهاي منحصر به فردش براي بعضيها غيرقابل تحمل است. يكي از عواملي كه باعث ميشود برخي نتوانند از اين نوع چاي استفاده كنند، طعم تلخ و گس آن است. اين مشكل هم راهحل دارد شما براحتي ميتوانيد براي بهبود طعم اين نوشيدني از طعمدهندههاي طبيعي مانند هل، دارچين و زنجبيل استفاده كنيد.
برخي از افراد اين نوع چاي را مانند چاي سياه روي حرارت مستقيم يا غيرمستقيم قرار ميدهند، در حالي كه اين كار صحيحي نيست. اين نوع چاي، برخلاف روش متداول براي دم كردن چاي سياه، نيازي به حرارت مستقيم ندارد، بلكه كافي است يك قاشق چاي سبز را در يك ليوان آب جوش ريخته و روي دهانه ليوان را با يك درپوش بپوشانيد و بگذاريد به مدت دو تا پنج دقيقه دم بكشد، سپس آن را صاف كرده و ميل كنيد.
جام جم-دکتر مهران بهرامی متخصص طب سنتی
..مواد لازم:
