کیست (cyst) کیسه‌های حاوی مایع هستند که مثل سایر اندامهای بدن می تواند در کلیه‌ها نیز شکل بگیرند واغلب کوچک، گرد و با جداره نازک هستند. کیستها می توانند داخل بافت کلیه یا در سطح آن ظاهر شوند . کیست کلیه ممکن است به صورت تکی و یا چند تایی در کلیه ها شکل بگیرد . معمولا کیستهای ساده اختلال عملکرد کلیه ایجاد نمیکنند ولی اگر کلیه پلی کیستیک باشد باعث اختلال در عملکرد کلیه میشود .
-
انواع کیست کلیه کدام است؟
دو نوع کیست کلیه داریم :
- کیست ساده
- کیست های متعدد
-
علت تشکیل کیست ساده کلیه چیست؟
علت بروز کیست ساده کلیه ها هنوز به درستی کشف نشده است اما به نظر نمی رسد که یک بیماری ارثی باشد. این بیماری در مردان شایع تر است. سن نیز یکی از عوامل اصلی موثر در بروز کیست کلیه است. تقریبا نیمی از افراد بالای ۵۰ سال یک یا چند کیست ساده کلیه دارند. اندازه ی این کیست ها با افزایش سن بزرگتر می شود به گونه ای که بعد از ۱۰ سال ممکن است دو برابر شوند.
-
علامت کیست ساده کلیه چیست؟
کیست ساده کلیه معمولا علائم خاصی ندارد. در اکثر موارد، پزشک در حین انجام یک سونوگرافی و یا سی تی اسکن که به منظور تشخیص بیماری دیگری انجام می شود، کیست ساده کلیه ها را تشخیص می دهد. با این حال کیست های ساده کلیه ممکن است علائمی از جمله موارد زیر داشته باشند:
- اگر این عارضه ها بزرگ شوند و به سایر اعضای بدن فشار وارد آورند می توانند منجر به احساس درد در پهلو ها، پشت و یا بالای شکم شوند.
- خونریزی
- ایجاد عفونت و بروز علائم ناشی از عفونت مانند تب و لرز
- مختل کردن عملکرد کلیه ها
-
آیا کیست کلیه خطرناک است؟
بسیار مهم است که متخصص اورولوژی نوع و محل کیستهای کلیه را بررسی کند. اغلب نشانه‌هایی مانند ضخامت جدار کلیه، کلسیفیکاسیون و نامشخص بودن مرز کیست وجود دارد که به احتمال زیاد با سرطان کلیه در ارتباط هستند. متخصص اورولوژی از یک سیستم درجه‌بندی به نام سیستم امتیازدهی بوسنیاک یا Bosniak برای شناسایی کیست استفاده می‌کند. درجات بالاتر بوسنیاک یا Bosniak با افزایش احتمال سرطان کلیه در ارتباط است. کیستهای درجه Bosniak 1 تقریباً همیشه خوش‌خیم (غیرسرطانی) هستند و اکثر کیستها را شامل میشوند
-
تشخیص کیست کلیه؟
اکثر کیستهای کلیه در طول آزمایشات تصویربرداری که به دلایل دیگر انجام میشود، تشخیص داده میشوند. هنگامی که کیست کلیه یافت میشود، برای تعیین اینکه آیا یک کیست کلیه و یا یک بیماری جدی است، از آزمایشات تصویربرداری زیر استفاده میشود. این آزمایشات تصویربرداری در یک کلینیک یا بیمارستان توسط یک تکنسین مجرب انجام میشود و تصاویر کلیه توسط رادیولوژیست که متخصص تصویربرداری پزشکی است، تفسیر میشود. سونوگرافی ممکن است در مطب نیز انجام شود. برای انجام این آزمایش، بیهوشی مورد نیاز نیست. با این حال ممکن است برای افرادی که ترس از فضاهای بسته دارند و باید تحت ام.آر.آی قرار گیرند، یک آرام بخش سبک تزریق شود.
- سونوگرافی: سونوگرافی با استفاده از یک دستگاه به نام مبدل (ترانس‌دیوسر) انجام میشود که بازتاب امواج صوتی بی‌خطر و بدون درد را از اندامهای مورد نظر دریافت کرده و برای ایجاد تصاویری از ساختار اندام‌ها از آنها استفاده می‌کند. سونوگرافی شکم می‌تواند تصاویری را از کل دستگاه ادراری ارائه دهد. با استفاده از این تصاویر می‌توان کیستهای بی‌ضرر را از مشکلات دیگر کلیه تشخیص داد.
- سی‌تی‌اسکن : در این روش از ترکیب فناوری‌های اشعه ایکس و کامپیوتر برای ایجاد تصاویر سه بعدی استفاده میشود. سی‌تی‌اسکن ممکن است شامل تزریق ماده رنگی مخصوصی به نام ماده حاجب باشد. برای انجام این روش بیمار در حالی که روی یک تخت دراز کشیده از داخل یک دستگاه تونل مانند عبور می‌کند که در آن تصاویری با اشعه ایکس گرفته میشود. تصاویر سی‌تی‌اسکن می‌تواند وجود کیست و تومور را در کلیه نشان دهد.
- ام.آر.آی: دستگاه ام آر آی با استفاده از امواج رادیویی و مغناطیس، تصاویری دقیق از اندامهای داخلی و بافت‌های نرم بدن (بدون استفاده از اشعه ایکس) را ارائه می‌دهد. انجام ام.آر.آی ممکن است شامل تزریق ماده حاجب باشد. در اکثر آزمایشات ام.آر.آی بیمار باید روی یک تخت داخل دستگاه تونل مانندی دراز بکشد. (انتهای این تونل ممکن است باز یا بسته باشد). برخی از دستگاه‌های ام.آر.آی جدیدتر به گونه‌ای طراحی شده‌اند که اجازه می‌دهند بیمار در یک فضای باز قرار بگیرد. تصاویر ام.آر.آی نیز مانند سی‌تی‌اسکن می‌تواند وجود کیست و تومور را در کلیه نشان دهد.
-
درمان کیست کلیه؟
اگر کیست کلیه شما علائم یا عوارض خاصی را ایجاد نمی کند نیازی نیست که به فکر درمان باشید. البته حتما به پزشک متخصص اورولوژی مراجعه کنید تا پزشک تائید کند که کیست ساده کلیه شما هیچ مشکلی را ایجاد نمی کند. با این حال در مواردی نادر که کیست شما باعث بروز علائم یا عوارض می شود، شما ملزم هستید برای درمان کیست کلیه های خود اقدام کنید.
درمان کیست ساده کلیه ممکن است شامل مراحل زیر باشد:
- پزشک با استفاده از یک سوزن بلند و از طریق پوست و با کمک دستگاه سونوگرافی وارد کلیه ها شده و کیست را سوراخ می کند.
پزشک کیست را تخلیه می کند و ممکن است داخل آن را با محلولی که حاوی الکل است پر کند. این کار باعث می شود که بافت سخت شده و شانس عود کردن آن پایین بیاید. - در برخی موارد کیست دوباره عود کرده و با مایع پر می شود. در چنین مواردی ممکن است پزشک فوق تخصص اورولوژی به انجام یک عمل جراحی سنگین تر که مستلزم بیهوشی عمومی و ایجاد یک برش بزرگتر است مجبور شود. در این عمل، پزشک به کمک لاپاراسکوپ و سایر تجهیزات پزشکی مایع داخل کیست را تخلیه کرده و دیواره آن را حذف می کند و یا می سوزاند. این کار از شکل گیری مجدد آن پیشگیری می کند.در این عمل ممکن است لازم باشد که شما برای یک روز در بیمارستان بستری شوید.
-
درمان دارویی کیست کلیه؟
برای کیست کلیه هیچ درمان دارویی وجود ندارد و در صورت لزوم باید عمل جراحی تخلیه با لاپاراسکوپ ودر صورت عدم تحمل بیهوشی کشیدن مایع کیست با سونوگرافی و تزریق الکل لازم است .
-
اندازه کیست کلیه بصورت طبیعی چقدر است؟
کیست کلیه می تواند اندازه متغیر داشته باشد و از نیم سانتیمتر تا ۲۰ سانتیمتر می تواند باشد . چنانچه اندازه آن به بیش از ۱۰ سانتیمتر برسد تولید درد می نماید که نیازمند اقدام جراحی لاپاراسکوپیک جهت آن می باشد .
-
کیست کورتیکال کلیه چیست؟
کیست کورتیکال کلیه که بیشتر در گزارشات سونوگرافی کلیه ها ذکر میشود همان کیست کلیه است که اشاره شد و می تواند ساده یا بدخیم باشد .
-
کیست بدخیم کلیه کدام است؟
سی تی اسکن دقیق ترین روش برای تمایز بین کیست ساده و سرطان کلیه است.
سونو گرافی در بسیاری از موارد می تواند یک کیست کلیه را از توده توپر افتراق دهد.
در صورت عدم توانایی در تشخیص بین کیست و سرطان کلیه ، باید نمونه گیری و آسپیراسیون انجام شود.
توصیه می شود که برای پیگیری کیست ساده، سالانه سونوگرافی انجام شود. اگر تغییرات مشاهده شده، سرطان کلیه را مطرح کند، باید سی تی اسکن انجام شود
-
بیماری کلیه پلی کیستیک چیست؟
شایع‌ترین بیماری ارثی است که علائم آن معمولا قبل از ۴۰ سالگی ظاهر میشود و کودکان مبتلا اغلب طول عمر کوتاهی دارند. کلیه‌ها بزرگ و دارای کیستهای متعدد می‌باشند. گاهی کیستها به اندازه یک توپ فوتبال با وزن ۸ کیلوگرم هم می‌رسند.این کیستها باید دقیقاً بررسی شوند. بعضی از این کیست ها علت ارثی دارند و از والدین به بچه ها منتقل می شوند. که به آنها (ADPKD) گفته می شود. نکته مهم در مورد این کیست ها تشخیص به موقع و کنترل آنها می باشد چرا که ممکن است در نهایت منجر به از کار افتادن کلیه ها و دیالیز در سنین پایین شود. لذا انجام سونوگرافی قبل از ازدواج در تشخیص و جلوگیری از انتقال آن بسیار مهم است.
-
علامت بیماری کلیه پلی کیستیک چیست؟
وجود خون در ادرار و درد کلیه شایع‌ترین علائم هستند. در صورت عفونت، کلیه‌ها دردناک و همراه با تب و لرز است. علائم تحریکی مثانه و نارسایی کلیه که با سردرد، تهوع، استفراغ، ضعف و کاهش وزن بروز می‌کند نیز وجود دارد. گاهی بیمار متوجه یک توده شکمی میشود. در ۶۰ تا ۷۰ درصد از بیماران افزایش فشارخون وجود دارد.
بسیاری از مبتلایان به بیماری پلی‌کیستیک کلیه دچار نارسایی کلیه میشوند.
-
درمان کلیه پلی کیستیک؟
رژیم کم پروتئین و مایعات زیاد و عدم انجام فعالیت‌های گرم‌کننده بدن. جراحی فقط در صورت نیاز صورت می‌گیرد.
-
مراقبت لازم در فرد با کیست کلیه؟
اگر کیست کلیه فرد کوچک باشد و هیچ یک از علائم فوق را نداشته باشد، به احتمال زیاد اقدام درمانی خاصی نیز لازم نخواهد بود. فقط ممکن است پزشک صلاح بداند ۶ تا ۱۲ ماه بعد با سونوگرافی یا سی تی اسکن، اندازه یا احتمال رشد کیست کلیه را پیگیری نماید.
اگر نتوان به تشخیص دقیق کیست رسید، ممکن است نیاز به آنژیوگرافی کلیوی یا آسپیراسیون باشد. اگر مایع به دست آمده در نمونه گیری (آسپیراسیون) شفاف باشد، حاکی از خوش خیم بودن ضایعه است. البته باید با ارزیابی سیتولوژی و میکروسکوپی مایع بدست آمده، خوش خیم بودن را تائید کرد.اگر مایع خونی باشد، باید اقدام به جراحی کرد.
