تابه‌حال شده قرصی را همزمان با داروی دیگر یا خوراکی خاصی مصرف کنید و بعد دچار افت یا افزایش فشارخون، حالت تهوع، سردرد، معده درد و… شوید؟ یا اینکه پس از گذشت مدتی متوجه شوید دارویی که می‌خورید، تأثیری که باید داشته باشد را ندارد یا برعکس، بیش‌ازحد تأثیرگذار است؟
اگر چنین تجربه‌هایی را داشته‌اید، باید بدانید مصرف همزمان بعضی داروها با یکدیگر یا غذاهای خاص، می‌تواند عوارض مختلف و حتی بسیار خطرناکی داشته باشد! اگر در ادامه این مطلب با ما باشید، به شما خواهیم گفت کدام دارو را با کدام غذا نباید بخورید و از چه داروهایی با هم نباید استفاده کنید.
تداخل دارویی مفید هم داریم؟
بعضی تداخلات دارویی می‌توانند مفید باشند، در واقع بعضی داروها می‌توانند قدرت داروی دیگر را افزایش داده یا عوارض آن را کاهش دهند. برای مثال، گاهی برای کاهش عارضه تهوع در گروهی از داروهای ضد درد، آن را با یک داروی ضد تهوع ترکیب می‌کنند. البته در بعضی تداخلات دارویی نیز یک دارو می‌تواند اثربخشی داروی دیگر را کاهش دهد. برای مثال، قرص‌های جلوگیری از بارداری می‌توانند اثر بعضی از آنتی‌بیوتیک‌ها را کاهش دهند. گاهی نیز عوارض ناشی از تداخل دارویی می‌تواند خطرناک باشد. برای مثال، وقتی فرد داروی ضد انعقاد مصرف می‌کند، اگر بدون مشورت با پزشک از دارویی گیاهی با اثر ضد انعقادی استفاده کند، ممکن است دچار خونریزی داخلی شود!
لبنیات، اثر آنتی‌بیوتیک را کم می‌کند!
اغلب آنتی‌بیوتیک‌ها از جمله آنتی‌بیوتیک‌های خانواده «کینولون» مثل «سیپروفلوکساسین» و «لواکویین» در معده به کلسیم و آهن متصل می‌شوند و نمی‌توانند جذب بدن شوند. بنابراین اثرشان کاهش پیدا می‌کند و عفونت درمان نمی‌شود؛ از مصرف لبنیات، مکمل‌های حاوی آهن، قرص‌های کلسیم، قرص یا کپسول روی همزمان با این آنتی‌بیوتیک‌ها خودداری کنید. البته مصرف همزمان آن‌ها با مواد غذایی حاوی آهن خیلی مشکل‌ساز نخواهد بود.
آنتی‌بیوتیک‌ها همچنین نباید همزمان با داروهای ضداسید معده، آب‌میوه، چای و نوشابه مصرف شوند و بهتر است همراه با آب فراوان، دو ساعت قبل یا شش ساعت بعد از مصرف موارد مذکور در بالا میل شوند.
با این دارو، سالاد نخورید!
ویتامین K موجود در خوراکی‌هایی مثل کلم، کاهو، بروکلی، نخود، اسفناج، آووکادو و… می‌تواند برای کسانی که از داروهای رقیق‌کننده خون از جمله وارفارین استفاده می‌کنند، خطرناک باشد. در واقع نوسانات این ویتامین در بدن می‌تواند وارفارین را بی‌اثر کند و آثار ضد انعقادی آن را کاهش دهد؛ در نتیجه احتمال شکل‌گیری لخته‌های خونی بالا می‌رود. پس سعی کنید هر هفته میزان مشخصی از این ویتامین را مصرف کنید. ویتامین K همچنین میزان تأثیر استامینوفن را پایین می‌آورد.
مصرف چای، 20 دقیقه قبل از دریافت استامینوفن، باعث افزایش اثربخشی این دارو می‌شود. کافئین موجود در قهوه، چای یا نوشیدنی‌های کولادار، میزان جذب استامینوفن را افزایش می‌دهد، اما این را هم باید در نظر داشت که مقدار بالای این ترکیب، باعث آسیب کبدی می‌شود.
قبل از خوردن وارفارین بخوانید!
سیر از تشکیل لخته در خون جلوگیری می‌کند و باعث افزایش رقت خون می‌شود. بیمارانی که وارفارین مصرف می‌کنند، نباید بیشتر از یک حبه سیر در روز مصرف کنند، زیرا ممکن است باعث رقیق شدن بیش‌ازحد خونشان و احتمال خونریزی در بدنشان شود.
مصرف چای سبز و فرآورده‌های لوبیای سویا باعث کاهش اثر ضدلخته‌ای وارفارین و افزایش احتمال بروز لخته می‌شود. در مقابل، مصرف فرآورده‌های انبه و آب آن باعث افزایش اثر ضد لخته‌ای وارفارین و احتمال خونریزی می‌شود.
مصرف فرآورده‌های پروبیوتیکی مانند ماست پروبیوتیک، باعث افزایش تولید ویتامین K در بدن می‌شود؛ بنابراین مصرف این‌گونه فرآورده‌ها باعث افزایش نیاز به مصرف وارفارین خواهد شد.
با این داروها، شیرین‌بیان نخورید
شیرین‌بیان حاوی «گلیسیریزین» است، ماده‌ای که فشارخون را افزایش می‌دهد؛ بنابراین مصرف همزمان آن با داروی کاهنده فشارخون می‌تواند تأثیر دارو را کاهش دهد و فشارخون را در سطح خطرناکی بالا نگه دارد. همچنین کسانی که از داروهای مهارکننده ACE (کاهنده فشارخون) مثل «انالاپریل» و «کاپتوپریل» استفاده می‌کنند، نباید از نمک پتاسیم (نمک رژیمی بدون سدیم) استفاده کنند، زیرا مهارکننده‌های ACE خود باعث افزایش اثر پتاسیم در بدن می‌شوند و می‌توانند باعث سکته شوند! مصرف همزمان این داروها با انار نیز اثر دارو را افزایش می‌دهد و می‌تواند باعث سبکی سر یا سرگیجه به دلیل کاهش فشارخون شود.
شیرین‌بیان با مهار سدیم و دفع پتاسیم باعث می‌شود عوارض ثانویه کورتون‌ها مثل پوکی استخوان، ورم و آب‌سیاه بالا برود. مصرف شیرین‌بیان با ادرارآورها نیز ممنوع است، زیرا باعث دفع پتاسیم می‌شود و کمبود پتاسیم، عامل بروز مشکلاتی در ریتم ضربان قلب خواهد شد. توصیه می‌شود اگر تحت درمان‌های دارویی هستید، بیش از 10 گرم گیاه شیرین‌بیان به شکل چای یا سایر نوشیدنی‌ها مصرف نکنید.
با استاتین، گریپ‌فروت نخوریدمصرف همزمان آب گریپ‌فروت با استاتین‌ها (گروهی از داروهای کاهنده کلسترول خون مثل لواستاتین و آتروواستاتین) باعث اختلال در عملکرد آنزیم متابولیزه کننده این داروها در بدن می‌شود؛ در نتیجه، اثر دارو افزایش پیدا می‌کند. پس اگر از این داروها استفاده می‌کنید، بهتر است تا دو ساعت قبل و بعد از مصرف آن‌ها، آب گریپ‌فروت ننوشید و روی هم رفته طی روز بیش از 250 سی‌سی از این آب‌میوه نخورید. آب گریپ‌فروت، اثر و عوارض جانبی بعضی از داروهای دیگر را نیز افزایش می‌دهد. به‌طورکلی بهتر است همزمان با آن، از مصرف داروهای مخصوص قلب، آلرژی، اضطراب، آسم، لخته‌های خونی، سرطان، سرفه، افسردگی، صرع، پرفشاری خون، عفونت، سکته‌های مغزی و قلبی خودداری کنید.
این پنیر را با قرص ضدافسردگی نخورید
مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز با نام اختصاری MAO، دسته‌ای از داروهای ضدافسردگی هستند. این داروها به‌دلیل عوارض جانبی و تداخل‌های دارویی خطرناکشان، کمتر تجویز می‌شوند؛ اما در درمان افسردگی و مراحل اول بیماری پارکینسون بسیار موثرند. در واقع این گروه از داروها و همچنین آنتی‌بیوتیک‌هایی مثل «لینزولید»، آنزیمی که به تجزیه «تریامین» کمک می‌کند، را از کار می‌اندازند. تیرامین نوعی اسیدآمینه است که در پنیرهایی با تاریخ نگهداری بالا مثل پنیر پارمسان، گودا و بلوچیز و همچنین سوسیس و کالباس، موزهای خیلی رسیده، آووکادو، اسفناج، سس سویا و ماءالشعیر یافت می‌شود.
تیرامین اگر در بدن تجزیه نشود، فشارخون را افزایش می‌دهد، بنابراین افرادی که از مهارکننده‌های MAO استفاده می‌کنند، اگر همزمان با دارویشان از این خوراکی‌ها مصرف کنند، ممکن است فشارخونشان به درجات خطرناکی بالا برود و آن‌ها را دچار درد شدید قفسه سینه کند. همچنین باید همزمان با این داروها از مصرف محرک‌های دیگر مثل کافئین خودداری کرد، چون اثر دارو را افزایش می‌دهند.
مصرف همزمان آب گریپ‌فروت با استاتین‌ها (گروهی از داروهای کاهنده کلسترول خون مثل لواستاتین و آتروواستاتین) باعث اختلال در عملکرد آنزیم متابولیزه کننده این داروها در بدن می‌شود؛ در نتیجه، اثر دارو افزایش پیدا می‌کند. پس اگر از این داروها استفاده می‌کنید، بهتر است تا دو ساعت قبل و بعد از مصرف آن‌ها، آب گریپ‌فروت ننوشید.
اثر قرص ضدبارداری کم می‌شود اگر…!
مصرف همزمان قرص ضدبارداری با داروی ریفامپین (نوعی آنتی‌بیوتیک) و همچنین ترکیبات پنی‌سیلین و تتراسایکلین، فنوباربیتال، کاربامازپین، فنی‌تویین و بسیاری از ضدصرع‌های دیگر، داروهای ضدسل و داروهای ضدمیگرن، باعث کاهش اثر این قرص می‌شود. علاوه بر این، قرص ضدبارداری باعث افزایش انعقادپذیری خون می‌شود و می‌تواند باعث کاهش اثر بعضی از داروهای ضد انعقاد خون همچون وارفارین شود. این قرص همچنین باعث کاهش جذب ویتامین B و اسیدفولیک می‌شود، بنابراین در دوران مصرف آن، نباید از منابع غنی ویتامین B مثل جگر و سبزی‌هایی با رنگ سبز تیره مثل اسفناج غافل شوید.
داروی ضد آکنه با آب هویج نمی‌سازد
مصرف همزمان داروی ضد آکنه «ایزوترتینوئین» (آکوتان و دکوتان) با داروهای داکسی‌سیکلین، مینوسیکلین، تتراسیکلین، متوترکسات، مکمل‌های حاوی ویتامین A و هر نوع مکمل برای افزایش یا کاهش وزن و بدن‌سازی ممنوع است. بهتر است در طول درمان با این دارو، از زیاده‌روی در مصرف آب هویج (بیش از دو لیوان در روز) خودداری کنید، چرا که این دارو از مشتقات ویتامین A تولید شده است و زیاده‌روی در مصرف آب هویج همزمان با آن ممکن است باعث آسیب کبدی شود.
چای، استامینوفن را قوی‌تر می‌کند!مصرف چای، 20 دقیقه قبل از دریافت استامینوفن، باعث افزایش اثربخشی این دارو می‌شود. کافئین موجود در قهوه، چای یا نوشیدنی‌های کولادار، میزان جذب استامینوفن را افزایش می‌دهد، اما این را هم باید در نظر داشت که مقدار بالای این ترکیب، باعث آسیب کبدی می‌شود. مصرف بعضی داروها با نوشیدنی‌های کافئین‌دار نیز می‌تواند علائمی مانند لرزش، تعریق و لکنت در فرد ایجاد کند؛ برای مثال هرگز نباید داروهای ضد آسم مثل تئوفیلین را با نوشیدنی‌های حاوی کافئین مصرف کرد. به‌طورکلی اگر دارو می‌خورید، مصرف چای، قهوه و نوشیدنی‌های کولادار را به یک فنجان تا یک لیوان در روز کاهش دهید.
نکته مهم: برای جلوگیری از عوارض تداخلات دارویی، باید در مراجعه به هر پزشکی، به‌طور دقیق او را از تمام داروها و مکمل‌های گیاهی یا شیمیایی مورد مصرف خود مطلع سازید. هنگام تحویل دارو از داروخانه نیز در مورد تداخل آن با داروهای دیگر و مواد غذایی خاص از دکتر داروساز سوال کنید. خواندن بروشور داخل بسته‌بندی دارو نیز کمک کننده است.
آسپرین را با ایبوپروفن نخورید!
افرادی که سابقه سکته قلبی داشته و متخصص قلب، مصرف روزانه آسپرین را برای آن‌ها تجویز کرده است، درصورتی‌که به هر دلیلی برای کنترل درد، ایبوپروفن را در فاصله زمانی کمتر از 8 ساعت قبل از آسپرین مصرف کنند، اثرات آسپرین در محافظت از قلبشان بسیار کم خواهد شد، به‌خصوص اگر به‌دفعات یا به‌طور مرتب از این مسکن یا هم‌خانواده‌های آن استفاده کنند. شیر نیز می‌تواند اثر آسپرین را کاهش دهد، زیرا مصرف زیاد آن میزان اسیدیته ادرار را تغییر می‌دهد و باعث دفع بیشتر دارو می‌شود. بهتر است بین مصرف محصولات لبنی به‌خصوص شیر و این دارو، دو ساعت فاصله بیندازید.
منبع: مجله سیب سبز- تبیان
