فاویسم چیست؟

فاویسم یک بیماری وراثتی است که در اثر مصرف باقلا ایجاد می شود و ‏موجب کم خونی حاد در مبتلایان می گردد. ‏

همچنین فاویسم عامل حفاظتی محدودی در برابر بیماری مالاریا ایجاد می ‏نماید . ‏

در زمانهای باستان ، مردمی که در اطراف مدیترانه زندگی می کردند پی ‏بردند که باقلا موجب بیماری در افراد می شود . در فصل بهار ، زمانی ‏که گیاهان تیره باقلا شکوفه می کردند ، بسیاری از مورخان نوشته اند ‏که مردان جوان احساس خستگی و بیحالی داشتند . این سندرم شاید ‏هنگامی بیشتر مطرح شد که مشخص شد چرا فیثاغورث عدم مصرف زیاد باقلا ‏را به پیروانش توصیه کرد . در قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم ، این ‏بیماری با نام ” تب بغداد ”  شناخته شد . ‏

طب مدرن اول بار فاویسم را در سال 1950 شناسایی کرد . در طول جنگ ‏کره ، نظامیان حین خروج از کشور داروی پریماکین ( آمینو کینولونی ‏که به شکل ملح فسفات در ، درمان مالاریا استفاده می شود ) ضد ‏مالاریا را دریافت کردند . کم خونی حاد در 15 درصد سربازان ‏سیاهپوست  آمریکایی و بسیاری از ایتالیایی تبارها و یونانی ها ‏منجر به مرگ بسیاری از دیگر سربازان سالم شد . آزمایشات انجام شده ‏بر روی زندانیان     ‏stateville penitentiary‏  در جولیت ایلینویز نشان داد ‏که علت بروز  این مشکل به دلیل کمبود ژنتیکی آنزیم یا همان فاویسم ‏بود . ‏

علائم فاویسم چیست ؟

افراد مبتلا به فاویسم زمانیکه در معرض باقلا قرار می گیرند دچار کم ‏خونی همولیتیک حاد می شوند . کم خونی همولیتیک حاد ، نقص گلبولهای ‏قرمز خون را گویند که اکسیژن را در بدن جابجا می کند . زمانیکه این ‏سلولها به سرعت تخریب شوند ، مغز استخوان نمی تواند با سرعت کافی آنها ‏را جایگزین نماید و بدن قادر نخواهد بود اکسیژن مورد نیاز خود را به ‏دست آورد . ‏

علائم بیماری فاویسم در افراد مبتلا بر اساس شدت و ضعف بیماری متنوع ‏است. علائم خفیف بیماری شامل خستگی ، سردرد ، تب ، تهوع ، معده درد ‏و استفراغ است . هر یک از علایم  فاویسم شامل ادرار تیره نارنجی رنگ ‏‏( که وجود هموگلوبین را در ادرار نشان می دهد )، زردی ( پوست زرد ‏رنگ ) ، و احساس خستگی و کوفتگی مربوط به مدت زمان طولانی بیماری ‏است. اگر فاویسم درمان نشود ، شخص به کما رفته ، بیهوش می شود . و ‏به تزریق خون نیاز پیدا می کند . در نوزادان و بچه های کوچک ، ‏موارد بسیار شدید فاویسم می تواند کشنده باشد . ‏

میزان قرار گرفتن در معرض باقلا موجب بروز بیماری می شود که به شدت ‏شرایط فردی و محیطی بستگی دارد . خوردن باقلا مهم ترین عامل بروز ‏بیماری است اما برخی از افراد آنقدر حساس هستند که به گرده گیاه ‏یا حتی خوردن گوشت حیوانی که باقلا مصرف کرده واکنش نشان می دهند . ‏عوامل واکنش متقاطع بسیاری وجود دارد  همچون انواع زیاد باقلا و ‏برخی داروها شامل داروهای اصلی ضد مالاریا و آنتی بیوتیکها . ‏بسیاری از افراد مبتلا به فاویسم زمانی بیمار می شوند که در معرض ‏نفتالین ، مواد شیمیایی محافظ قرار می گیرند . ‏

چه چیز موجب بروز فاویسم می شود ؟ ‏

فاویسم یک شرایط وراثتی مرتبط با کروموزوم ‏x ‎‏ است . اگرچه ممکن است ‏زنان از این بیماری رنج ببرند ، اما آنها اغلب ناقل هستند و مردان به ‏فاویسم مبتلا می شوند . این بیماری شایع ترین مورد در بین مردم ‏مدیترانه و آفریقای شمالی است ، اگرچه مردم دیگر مناطق آفریقا ، خاور ‏میانه و آسیای جنوبی هم در معرض خطرند. افرادی که این شرایط را ارث ‏می برند فاقد آنزیم گلوکز 6 فسفات دهیدروژناز ، یا ‏G6PD‏ هستند . ‏کمبود این آنزیم شایع ترین نوع نقص آنزیم در دنیا است که 400 ‏میلیون نفر متاثر از آن هستند . ‏

درمان فاویسم ‏

کمبود ‏G6PD‏ با یک آزمایش ساده خون تشخیص داده می شود . در مواردی ‏که فاویسم تشخیص داده میشود ، مهم ترین شیوه درمان اجتناب از غذاها ‏و داروهای محرک بیماری است . همچنین واکسیناسیون در افراد مبتلا به ‏فاویسم ضروری است . در حملات حاد نیز تزریق خون ضروری است . در برخی ‏افراد مبتلا به نوع مزمن بیماری با واکنشهای شدید ، از روش ‏اسپلنکتومی ( برداشتن طحال ) استفاده می شود چون بیشتر تخریب گلبولهای ‏قرمز خون در طحال اتفاق می افتد                                 ‏

مزایای ضد مالاریایی فاویسم ‏

این مساله عجیب به نظر می رسد که فاویسم اثر مثبت هم دارد . منطقه اطراف مدیترانه محل زندگی پشه ‏هایی است که ناقل مالاریا ، یک بیماری مهلک و مرگبار هستند . حتی امروزه ، بیش از 800 میلیون نفر هر ساله ‏به مالاریا مبتلا می شوند و 2 میلیون نفر آنها می میرند . پیش ازگسترش و توسعه طب مدرن و حشره کش ها ‏برای کاهش جمعیت پشه ، این تعداد بیشتر شده اند .افراد مبتلا به جهش ژنتیکی که موجب فاویسم می شود ‏نسبت به مالاریا ، به ویژه نوع کشنده آن مقاومت بالایی دارند. پلاسمودیوم که موجب مالاریا می شود ‏گلبولهای قرمز خون را آلوده می سازد ، چون فاویسم موجب نقص این گلبولها می شود و همچنین پلاسمودیوم ‏را می کشد. بسیاری از دانشمندان بر این باورند که جهش ژنتیکی که موجب فاویسم می شود به دلیل هم ‏پوشی جغرافیایی مالاریا و فاویسم نمونه ای از رشد همگرا است . در این مورد ، انگل ، جهش حفاظتی و کشت ‏منطقه ای0 همه و همه برای تامین شرایط بهینه بقا سازگاری یافته اند  . ‏

اگرچه فاویسم می تواند بسیار خطرناک و حتی کشنده باشد اما به سادگی قابل تشخیص است و درمان می ‏شود . به علاوه ، احتمالا از بسیاری موارد منجر به مرگ ناشی از مالاریا پیشگیری می کند زیرا مقاومت قابل ‏توجهی در برابر این بیماری دارد

http://food-allergies.suite101.com/article.cfm/what_is_favism مترجم : معصومه یعقوبی  ‏